گلیم

گلیم را شاید از قدیمیترین زیر اندازهای بشر دانست که همواره مورد استفاده کاربردی در دورههای مختلف قرارگرفته است ،در ایران قدمت این نوع زیراندازها به بیش از  2500 سال قبل می رسدکه یکی از این شاهکارها در موزه ارمیتاژ روسیه نگه دار میشود که بنام (پازیریک)معروف است .این اثربی نظیرهنری درون یک مقبره پیداشده است وبه علت یخ زدگی توانسته از دوره هخامنشیان دوام یابدوآسیب چندانی نبیند .طبق محققان تمام نقوش این زیر اندازکاملا ایرانی بوده ودر ایران (لرستان)بافته شده است .

با پیدایش قالی وقالی بافی کم کم این نوع زیراندازها از خانه ها رخت بربسته واکنون کمتر خانه ای بتوان در شهرها یافت که نمونه ای از این هنر ارزشمند وبسیار قدیمی را میزبانی کند .حال آنکه گلیم وگلیم بافی جزو یکی از میراث های فرهنگی ماست وما باید پاسدار این میراث ارزشمند مان باشیم.

در کتاب سال هفتم دوره متوسطه اول بخشی از فصل هنرهای سنتی به گلیم بافی اختصاص داده شده است ،که این خود قدمی هر چند کوتاه ولی در خور ارزش است تا نسل جوان ما هرچه بیشتر وبهتربا میراث فرهنگی کشورشان آشنا شوند.

مراحل بافت گلیم

ابزار گلیم بافی

برای بافت گلیم ابزار ووسایل بسیار ساده ودم دستی لازم است که هر کسی می تواند آنهارا تهیه اقدام به بافت گلیم نماید.

ابزارلازم :

1-دار گلیم بافی .

 چهار چوبی است که گاهی بصورت متحرک ساخته میشود وگاهی چهار چوب آن ثابت است . دو نوع دار گلیم بافی وجود دارد .دارافقی (روی زمین قرارگرفته وبافنده با پیشرفت کار روی گلیم قرا میگیرد)

 

دارعمودی (به صورت عمودی در مقابل بافنده قرار میگیرد)

میتوان از قاب عکس به عنوان دار گلیم بافی استفاده کرد .

2-نخ چله ونخ پود

از 3 نوع نخ میتوان به عنوان نخ چله استفاده کرد

نخ پشمی: یکی از مهم ترین مواد اولیه در بافت گلیم نخ پشمی است.

نخ پنبه ای: از نخ پنبه ای به عنوان چله یا تار گلیم استفاده می شود. در برخی از مناطق کشور از نخ پشمی به جای نخ پنبه ای برای تار استفاده می شود.

نخ ابریشمی: ازنخ ابریشمی که از ظرافت وزیبایی خاصی برخورداراست، به عنوان پود یا تار و در مواردی هم به عنوان تار و هم به عنوان پود گلیم هم زمان استفاده می شود. بنابراین، ممکن است گلیمی چله  ابریشمی یا پود ابریشمی داشته باشدو حتی به صورت تمام ابریشم بافته شود.

3- دفه شانه (دفتین) یاشانه معمولی

 

چله پیچی

سرنخ چله را درضلع بالایی داربه صورت عمودی محکم بسته وگره بزنید. این نخ را به دور داربپیچانیدبه طوری که این نخ ها نه روی هم قرارگیرند ونه بین آنها فاصله بیافتد . قسمت انتهایی نخ را این بار در ضلع پایینی دار گره بزنید تا نخها باز نشوند.

 بافت گلیم ساده

 ابتدا دو ردیف یا دو رج نخ پود را به صورت 2تا 2تادور نخهای  تار پیچانده یا گره بزنید . این کا رباعث میشود زمانی که گلیم تان را از دار جدا کردید نخها باز نشوند وکارتان استحکام لازم را داشته باشد.

بعدا نخ پود را به صورت یکی در میان از بین تارها عبور دهید. در رفت و برگشت مسیرعبور نخ پود راعوض کنیدو زیر و رو بزنید. بعدازبافت حدودیک سانت، پود های بافته شده را با ضربات سبک شانه بکوبیدتا سطح کار یکنواخت شود.  برای ایجاد نقش راه راه درعرض گلیم به ازای هر چند سانت، پودهای رنگی را تغییر دهید.

(ایجاد نقش در گلیم - در گلیم ساده نقوش با اشکال هندسی لوزی و مثلث بافته می شوند و کم و زیاد شدن اندازه و ابعاد نقوش به صورت پلکانی است. به همین علت خطوط عمودی بافته نمی شوند. در بافت نقوش برای هر نقش از نخ پودجدا استفاده میشود )

موفق باشید.